İnternet de yada bir çok farklı bilgi kaynağında dijital dönüşüm konusu ile ilgili bilgi aradığınızda ulaşacağınız kaynaklar daima öncelikle en son teknolojik gelişmelerden, yapay zeka ve makine öğrenmesi uygulamalarından bahsederler. O nedenledir ki bu blogun daha ilk yazısında “Değişim insanla başlar, yazılımla değil” başlığını kullanmıştık. Bu yazıda ise dijital dönüşümü yönetmek konusundan başlayıp, kurumunuzda bu değişime mâni olan engeller nelerdir soruları ile bitireceğiz.
Madem Zorunluluk, Neden Başlamıyoruz?
Evet dijital dönüşümü uygulamış firmalar, uygulamamış olanlara göre %26 daha fazla kâr ediyorlar, evet verimlilik artışı, üretim sürelerinde düşüş gibi birçok konuda avantajlar elde ediyorlar fakat bu süreçlere başlamak konusunda birçok firma (Amerika’da dahi bu oran %85) halen geride duruyor.
Öncelikle bir tanımı yeniden yapalım; Dijital Dönüşüm, dijital teknolojileri kullanarak yeni iş modelleri gerçekleştirmek, müşterilere yeni ürün ve hizmetler sunmak, şirket içi süreçleri daha verimli hale getirmektir.
Bu tanımında belirttiği üzere, öncelik, dijital teknolojilerle oluşturulabilecek yeni iş modelleri veya yeni iç süreçler olmalı. Var olan dijital teknolojilerin nasıl uygulanacağı ile ilgili olarak öngörülerde bulunarak, dijital dönüşümde lider olmak yada dünyada ki farklı başarı hikayelerine odaklanarak takip eden bir dijital dönüşüm hikayesi yaratmak kurumun seçimi olacaktır. İster sektörünüzde dijital dönüşüme liderlik edin, ister takipçi olun, sonuçta daima şirketinizin içindeki dönüşümü de yönetmeniz gerekecektir.
Gelecek madem dijital teknolojilerde, biz neden dijital dönüşüme şimdi başlamıyoruz sorusuna da bir cevap vermek gerekiyor. Bu soruya basitçe birkaç cevap verebiliriz.
- Başarı yolu problemi: Her sektörde olduğu gibi tekstil sektöründe de birçok üst düzey yönetici ya da şirket sahibi bulundukları noktaya gelirken belirli bir yolu izleyerek gelirler. Bu başarı yolundan çıkmamak temel gaye haline gelir ve gelecekte de aynı yolda yer almayı, yolda öğrendiklerini tekrar etmeye meylederler
- Teknolojiyi Anlamlandıramama Problemi: Kabul etmek gerekir ki hızla dönüşen ve devamlı olarak yeni teknolojik gelişmelerin yaşandığı dünyada, birçok teknolojik gelişmenin yapılan işe nasıl adapte edilebileceği net bir şekilde görülememekte.
- İşini kaybetme korkusu: Bugün dijitalleşmenin önünde ki en büyük engellerden bir tanesini, birçok çalışanın yeni gelişen bu iş modelleri ve çalışma süreçlerinde kendilerine yer olmayacağını düşünmeleri oluşturuyor. Bu da doğal olarak orta kademe yöneticilerin bu değişime net bir direnç göstermelerine sebep oluyor.
- Maddi Yük: Özellikle ülkemizde, dijitalleşme ile ilgili yatırımların döviz cinsinden olan maliyetlerinin yüksekliği birçok firmanın bu tip yatırımlara uzak kalmasına neden oluyor. Fakat aynı firmaların en büyük eksikliği, maliyetin hesaplanmasında sadece ürünün fiyatına odaklanılması, eğitim gibi temel maliyetlerin göz ardı edilmesi. Aslında eğitim maliyetlerine katlanılmaması, günün sonunda projenin çöpe gitmesine ve maliyetlerin çok daha büyük rakamlara ulaşmasına neden olur.
Dijital Dönüşümü Yönetmek için Çözümler
Dijital dönüşüme başlamak ve başladıktan sonra dijital dönüşümü yönetmek iki farklı süreç. Fakat bu iki farklı süreçte başından sonuna kadar şirket liderinin sorumluluğunda olan süreçler. Şirket liderinin de yaşanabilecek sorunları önceden kestirmek ve en başından önlem almak en büyük görevi.
Peki temel olarak bazı çözüm önerileri neler olabilir
- Dijital Gelişimden sorumlu Tepe Yöneticisi: Bu kişi bir Genel Müdür Yardımcısı da olabilir bir Yönetim Kurulu Üyesi de. Fakat daha alt bir kademedeki yönetici olmamalıdır. Karar verici olan, kendi bütçesi ile hareket eden ve şirkete dijital vizyonu çizebilen bir yöneticiye ihtiyaç duyulmaktadır. Burada şirketlerin düşebileceği en büyük hata Bilgi İşlem yöneticilerinin unvanlarını değiştirmekten başka bir şey yapmamalarıdır. Her ne kadar bilgi işlem yöneticileri, kendilerinden beklendiği üzere, teknik olarak güçlü insanlar olsalar da, yeni iş modelleri geliştirmek, müşteriye yeni hizmet modelleri üretmekte zayıf kalabilirler. Hem teknik bilgiye hem ticari bilgiye sahip bir bilgi işlem yöneticiniz varsa çok şanslısınız. Ama böyle bir yöneticiniz yoksa, dijital dönüşümü yönetmek için iş modelleyebilen ama dijital vizyona sahip, ticari taraftan gelen bir yönetici çok daha doğru bir seçim olacaktır.
- Dış Danışmanlık: Dijital bir vizyona sahip, teknik donanımlı bir yönetici bulmak bugünlerde ki en problemli konulardan birisi. Bu nedenle bu hizmetin dışarıdan satın alınması, farklı bir gözün sistemi dışardan izleyerek yönlendirmesi güçlü sonuçlar üretecektir. Devamlı olarak yeni gelişmeleri takip eden, yeni gelişmelerin farklı sektörlerde uygulanması konusunda nasıl yaklaşımlar içinde bulunulabileceği konusunda devamlı olarak fikir yürüten dijital dönüşüm danışmanlığı altyapısı daha iyi sonuçlar elde etmenize imkan sağlayacaktır.
- Eğitim: Bu konu iki açıdan çok büyük önem arz eder. İlki hiçbir dijital dönüşüm projesinin eğitim ayağı olmadan tamamlanamayacağını rahatlıkla söyleyebiliyor oluşumuzdur. Yeni teknolojik ürünlerin kullanımı, yeni iş yapma şekillerine çalışanların alıştırılması bir zorunluluktur. Bunun yapılmaması durumunda projenin çöpe gideceği net bir kesinliktir. İkinci olarak da işten atılma korkusu yaşayan çalışanların gösterebileceği direnci kırılmasıdır. Kendisine yatırım yapıldığını gören çalışan, işten çıkarılma korkusunu yenebilir, öğreneceği bilgilerle gelecekte daha iyi bir kariyere sahip olabileceğini düşünerek değişime olan direncini kırabilir.
- Ters Mentörlük: Mentörlük yada Akıl Hocalığı bugüne kadar tecrübeli ve yaşlı şirket yöneticilerinin alt kademelerde yer alan parlak çalışanlara bilgi aktarımında bulunması temelinde ilerliyordu. Fakat gelişen dijital teknolojiler ve bu teknolojileri yeni jenerasyon çalışanların daha kolay kullanıyor olması, ters mentörlük kavramını da ortaya çıkardı.
- Dijital dönüşememenin maliyetini hesaplamak: dijital olarak dönüşümünü sağlamış firmaların elde ettikleri maddi kazançlarla ilgili yazının başında biraz bilgi verdik. Dönüşememenin maliyetinin büyüklüğünü ise hesaplamak çok da mümkün değil. Bu nedenle dijital dönüşüme devamlı olarak ayrılacak mantıklı bütçeler, şirketinizin gelecekte ayakta kalabilmesi için temel önem arz etmekte.
Son Söz
Dijital dönüşüm ile ilgili süreçlere karar vermek ve bu sürece vizyoner bir liderlik yapmak şirket üst yönetiminin görevidir. Bu görevi yaparken sadece yeni teknolojileri izlemekle yetinmemeli, aynı zamanda şirket içinde var olabilecek sorunlara da her daim hazırlıklı olmalıdır. Dijital dönüşüm sancılı bir süreçtir ve şirketin alt düzey çalışanları bu sancılı sürece karşı her zaman savunma geliştirirler.
İş İdaresi disiplininin kurucusu sayılan Peter Drucker’ın da belirttiği gibi “Kültür stratejiyi sabah kahvaltısında yer”. Dijital dönüşüme insanla ve kültürle başlayarak liderlik edin.
